Gerechtshof verbiedt etnisch profileren 

Vanochtend heeft het gerechtshof een baanbrekende uitspraak gedaan in de zaak van twee burgers, Amnesty International, Controle Alt Delete, antidiscriminatiebureau RADAR en NJCM-PILP tegen de staat over etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee (KMar).  

Het gerechtshof oordeelt dat de huidige werkwijze van de KMar een vorm van rassendiscriminatie is en heeft deze werkwijze verboden. Het hof heeft bepaald dat de Koninklijke Marechaussee haar werkwijze per direct moet aanpassen, ongeacht of de Staat in cassatieberoep gaat tegen deze uitspraak.  

De rechtszaak draaide om de vraag of de KMar bij grenscontroles mensen mede vanwege hun etniciteit mag selecteren voor een controle. Volgens de coalitie, die de Koninklijke Marechaussee heeft gedagvaard, leidt dit gebruik van etniciteit in selectiebeslissingen en risicoprofielen tot discriminatie. 

Bijzonder ernstige vorm van discriminatie 

Het gerechtshof is van oordeel dat de KMar in haar dagelijkse werkwijze bij grenscontroles onderscheid maakt op grond van ras (wettelijke term voor herkomst) en concludeert dat dit een bijzondere ernstige vorm van discriminatie is. Het hof erkende dat etnisch profileren ertoe leidt dat mensen zich niet geaccepteerd voelen en tweederangsburger voelen. 

Pijn en frustratie

Het hof oordeelde dat de werkwijze van de KMar leidt tot stigmatisering en gevoelens van pijn en frustratie bij de mensen die telkens geselecteerd worden door de KMar, zoals de twee burgers die mede deze rechtszaak voerden. Het hof wijst ook op de negatieve uitstraling voor de samenleving als geheel. 

Hoe verder? 

Dit is een historische uitspraak. Het is een belangrijke stap in het uitbannen van etnisch profileren door de KMar, politie en andere wetshandhavers en van het tegengaan van discriminatie door andere overheden.  

Melden helpt

Meldingen bij antidiscriminatiebureaus zijn belangrijk geweest in deze rechtszaak. Vier antidiscriminatiebureaus hebben reizigers op Schiphol, Rotterdam The Hague Airport, Eindhoven Airport en Maastricht Aachen Airport opgeroepen om etnisch profileren te melden. Hierdoor zijn zo’n 35 meldingen geregistreerd en in behandeling genomen. Robby Gobardhan maakte acht jaar geleden al melding dat hij keer op keer als enige werd gecontroleerd op de luchthaven in Rotterdam. Hij was een van de eisers in deze zaak.

Reactie Koninklijke Marechaussee 

In reactie op het vonnis zegt de Koninklijke Marechaussee dat ze hun werkwijze al hadden aangepast. De coalitie betwistte dit. In de uitspraak van vandaag merkt het gerechtshof hierover op dat uit het standpunt van de Staat in hoger beroep hiervan niets is gebleken.