Ongelijke Behandeling in de Strafrechtketen: De Invloed van Migratieachtergrond

In opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid is onderzoek uitgevoerd naar wat er met mensen gebeurt als ze met justitie (politie, Openbaar Ministerie en rechter) in aanraking komen. Uit het onderzoek blijkt dat een migratieachtergrond een negatieve invloed heeft op hoe iemand beoordeeld wordt.

Bij volwassenen en bij minderjarigen is die invloed zichtbaar. De onderzoekers hebben gegevens uit verschillende bronnen gecombineerd. Ze concluderen hieruit dat in Nederland geboren jongeren met een migratieachtergrond, grotere kans hebben op jeugddetentie vergeleken met jongeren zonder migratieachtergrond. Het gaat om een grotere kans van 22 tot 28 procent, bij vergelijkbare delicten.

Bij in Nederland geboren volwassenen met een migratieachtergrond is de kans op een gevangenisstraf 6 tot 27 procent groter dan bij volwassenen zonder migratieachtergrond. Voor volwassenen met een migratieachtergrond die niet in Nederland zijn geboren, ligt deze kans hoger: zij hebben 13 tot 28 procent meer kans op een gevangenisstraf in vergelijking met volwassenen zonder migratieachtergrond.

Bij elke vervolgstap in de strafrechtketen neemt het percentage toe. Dat betekent dat de verschillen in de manier waarop verdachten in een strafproces worden behandeld, zich opstapelen. 

Er is gezocht naar verklaringen voor deze verschillen. Deels zijn die er, maar deels ook niet. De onderzoekers zijn van mening dat ‘etnische selectiviteit’ een rol speelt in de strafrechtketen. Dat betekent dat de herkomst van de verdachte van invloed is op de uitkomsten van het strafproces. In het rapport staat het volgende: “Dat kan wijzen op bewuste of onbewuste discriminatie, wat ingaat tegen het principe van de rechtsstaat, waarbij iedereen gelijke kansen heeft op een eerlijke behandeling”.

De uitkomsten van het onderzoek zijn zorgelijk. Blijkbaar zijn er blinde vlekken, vooroordelen en stereotyperingen en wordt er etnisch geprofileerd. Of dit bewust of onbewust gebeurt, maakt voor de gedupeerden niet uit. Ook in de strafrechtketen moet iedereen gelijk behandeld worden.