Standpunt zwarte piet

Het Sinterklaasfeest is een mooie Nederlandse traditie. In steden en dorpen wordt reikhalzend naar de komst van de goede Sint uitgekeken. Discriminatie.nl vindt het daarom van groot belang dat alle kinderen en volwassenen plezier kunnen beleven aan het Sinterklaasfeest. 

Signalen van burgers

Discriminatie.nl ontvangt ieder jaar signalen van bezorgde burgers die menen dat de traditionele zwarte piet niet past bij het huidige Sinterklaasfeest. Zij associëren het uiterlijk en de rol van zwarte piet met discriminatie en racisme, en wijzen op het verband met het Nederlandse slavernijverleden. Kinderen en volwassenen van bijvoorbeeld Caribische en/of Afrikaanse afkomst ervaren pestgedrag of discriminatie op basis van de figuur zwarte piet. Discriminatie.nl kan zich goed voorstellen dat de traditionele zwarte piet negatieve gevoelens en associaties oproept en vindt het van belang deze signalen serieus te nemen.

Voorstanders menen dat zwarte piet een onderdeel is van een eeuwenoude, waardevolle Sinterklaastraditie die niets met racisme te maken heeft en willen zwarte piet behouden. Van hen ontvangt Discriminatie.nl regelmatig berichten dat zij zich gekwetst voelen omdat zij voor ‘racist’ zijn uitgemaakt. Discriminatie.nl is van mening dat mensen die het Sinterklaasfeest vieren met de traditionele zwarte piet niet per definitie weggezet kunnen worden als racisten. Maar ook zonder racistische intenties kan zwarte piet wel degelijk discriminatie in de hand werken en door mensen als kwetsend worden ervaren.

Associatie met racisme en discriminatie

Discriminatie.nl associeert bepaalde aspecten van de traditionele zwarte piet met racisme en discriminatie. Uiterlijke kenmerken van de traditionele zwarte piet, zoals het volledig zwart geschminkte gezicht, kroeshaar, de dikke rode lippen en de gouden oorbellen, horen bij de stereotiepe karikatuur van zwarte mensen zoals die in de koloniale tijd werd uit- en afgebeeld – een tijd gekenmerkt door de heersende opvatting dat het ‘blanke ras’ superieur was aan het ‘zwarte ras’. De rolverdeling tussen een witte baas (Sint) en zijn zwarte knechten (de pieten) roept associaties op met het slavernijverleden.

Niet alleen Discriminatie.nl, maar ook andere organisaties en instanties wijzen op discriminerende en racistische aspecten van de traditionele zwarte-pietfiguur. Het College voor de Rechten van de Mens, de Kinderombudsman en het VN-comité voor Mensenrechten spraken zich op vergelijkbare wijze uit. Bij de nationale intocht zijn sinds 2019 alleen maar roetveegpieten te zien zijn. Ook in het Sinterklaasjournaal komen geen volledig zwart geschminkte pieten meer voor. Discriminatie.nl pleit ervoor om deze lijn bij alle intochten in den lande na te volgen.

Een rijkere traditie

Tradities veranderen als de samenleving verandert. Ook de rol van zwarte piet is in de loop van de jaren veranderd. Ooit was het een boeman met een roe, tegenwoordig veeleer een vrolijke kindervriend. Eén belangrijk aspect van de traditie blijft echter behouden: bij het Sinterklaasfeest gaat het om het verblijden van kinderen met cadeautjes en snoepgoed en om het uitwisselen van geschenken door familie en vrienden in een warme en gezellige sfeer. Een Piet die geen associaties oproept met racisme en discriminatie tast de essentie van die mooie traditie niet aan, maar verrijkt deze juist.